Các đồng chí: Đinh Đức Tuyến, TUV, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện; Nguyễn Huy Liệu, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy; Nguyễn Sinh Tiến, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện; Hoàng Anh Đức, UVBTVHU, Phó Chủ tịch HĐND huyện; Nguyễn Đức Du, UVBTVHU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện cùng lãnh đạo các ban ngành, cơ quan, đơn vị trên địa bàn huyện, lãnh đạo xã Yên Nghĩa, Nhân dân địa phương và du khách thập phương đã dự lễ kỷ niệm và dâng hương tưởng nhớ 2 vị công thần.

    Được biết đến với danh xưng là “nữ tình báo” anh hùng đầu tiên trong chính sử Việt có công cùng chồng giúp tướng quân Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn đánh thắng giặc Minh, năm Mậu Thân (1428), bà Lương Thị Minh Nguyệt đã được Vua Lê Thái Tổ ban tước danh là Kiến Quốc Trinh Liệt Phu Nhân; ban cho ông Đinh Công Tuấn (chồng bà) tước danh Kiến Quốc Trung Dũng Công Thần. Cũng nhờ công bà, Nhân dân xã Yên Nghĩa cũng được vua ban cho 200 mẫu ruộng tốt để làm ăn sinh sống. Ngày 25/11 năm Quý Sửu (1443), hai ông bà qua đời, Vua Lê Thái Tổ sai quân về tang chế theo tước Vương, phong làm Nhị vị Phúc thần và cho lập đền thờ Kiến Quốc ở làng Ngọc Chuế, đem thi thể 2 người an táng sau đền, ban cho thôn 100 mẫu ruộng tốt để làm việc tế tự. Năm 1901, đời Vua Thành Thái năm thứ 13, đền được trùng tu quy mô lớn, đổi đền thành Đình Kiến Quốc. Do trước đình có dậu bằng những cây ruối cổ thụ to bằng thân người, xù xì, tỏa tán rộng 4-5m, nối với nhau như bức tường thành che chắn cho ngôi đình hàng mấy trăm năm nay nên Nhân dân quen gọi là Đình Ruối. Năm 1992, Bộ Văn hóa, Thể thao, Du Lịch xếp hạng đình Ruối là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia.

Trải qua nhiều năm tháng và những lần tôn tạo, song Đình Ruối vẫn còn lưu giữ được nhiều nét kiến trúc độc đáo từ thời Hậu Lê (thế kỷ XVII – XVIII) đặc biệt là những chạm khắc "lưỡng long chầu nguyệt", "tứ linh, tứ quý" công phu tạo sự uy nghiêm, linh thiêng cho nơi thờ tự của “Nhị vị Phúc thần”. Với những giá trị lịch sử to lớn đó, hàng năm vào các ngày từ 23 đến 25/11 âm lịch, Nhân dân Yên Nghĩa lại mở hội linh đình để kỷ niệm ngày mất và nhớ đến công lao to lớn của "Nhị vị Phúc thần". Lễ hội diễn ra mang nhiều nét đẹp văn hóa tín ngưỡng cổ truyền, đặc biệt là lễ Rước Thánh về Đình được tổ chức long trọng, trang nghiêm.

    Trong khuôn khổ Lễ hội năm nay, xã Yên Nghĩa đã tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao như: tổ chức Giải bóng đá Lương Thị Minh Nguyệt lần thứ IV; hát chèo trên thuyền khu vực hồ nước trung tâm UBND xã; Hội thi văn nghệ quần chúng; Giao lưu ca múa nhạc, thể dục dưỡng sinh, dân vũ của các Câu lạc bộ xã; tổ chức Chương trình văn nghệ “Tiếng hát sân Đình” cùng Chương trình ca nhạc đặc biệt với sự góp mặt của nhiều ca sỹ nổi tiếng…. Hoạt động chính của lễ hội là lễ rước kiệu Thánh Đình Ruối và kiệu Thánh các thôn có sự tham gia của đông đảo Nhân dân địa phương được thực hiện với các nghi thức trang trọng, thể hiện những nét văn hóa truyền thống rất đặc trưng của nơi đây. Bên cạnh đó, giã bánh Vưng dâng Thánh Đình Ruối cũng là một trong những hoạt động không thể thiếu tại lễ hội, thu hút nhiều người tham gia với mong muốn được tự tay giã bánh, nặn bánh để dâng Thánh mong cầu sự may mắn về sức khỏe, gia hòa hạnh phúc. Bên cạnh những hoạt động văn hóa - văn nghệ truyền thống, xã Yên Nghĩa còn tạo điều kiện để tổ chức các gian hàng kinh doanh, khu vui chơi phong phú, đa dạng góp phần tạo không khí sôi động trong những ngày diễn ra chính hội. Các hoạt động của Lễ hội đình Ruối kéo dài từ ngày 03/01 – 6/1/2024 và tiếp tục mở cửa đón khách thập phương tới tham quan và dâng hương, chiêm bái./.

( T/h: Trần Thúy - Hà Giang - Trung tâm VHTT&TT huyện Ý Yên)